Çocuk ve Teknoloji

Teknoloji çağı, bilişim ve iletişimin insan hayatına, ekonomik, sosyolojik, bilimsel ve toplumsal olarak yön vermesi ve maksimum fayda sağlaması ile yaşadığımız döneme adını vermiştir. Teknolojinin her anlamda ve her alanda birçok faydası varken zararları ise günümüzde yeni yeni kendini göstermiştir. Özellikle çocukların ekran ve diğer tüm teknolojik araçlara olması gerekenden fazla maruz kalması, fiziksel ya da bilişsel zararlara sebep olabilmektedir. Çocuk gelişim uzmanları, eğitimciler ve çocuk sağlığı uzmanları çocuk ve teknoloji ile ilgili çalışmalar yapmaktadır. İnsanlık tarihi düşünüldüğünde henüz çok yeni bir araştırma konusu olan teknolojinin çocuğun gelişimindeki etkisi, birçok yönden ve geniş kapsamlı araştırılması gereken bir konudur.

Çocuklarda Teknoloji Bağımlılığı

İnsanlığın başından beri yaşamış olduğu gelişimleri bir doğru şeklinde incelesek teknolojinin çıkışı ile insanlığın oldukça büyük bir sıçrayışa geçtiğini net olarak görebiliriz. Hayatımıza kattığı büyük faydalardan sonra yeni nesil ebeveynler ve çocuk sağlığı uzmanları, artık aşırı maruz kalma ve kullanıma bağlı olarak teknolojinin zararlarını net olarak görmüşlerdir. Odaklanma sorunları yaşayan çocukların sayısı artmakta, temelde var olan hiperaktivite rahatsızlıkları ilerlemekte ve bu durum çocukların günlük yaşamlarını oldukça zora sokmaktadır. Teknoloji bağımlısı çocukların evlerinden ve odalarından çıkmak istememesi, telefon veya bilgisayar olmadan mutlu olamaması, daha küçük çocukların ağlamalar eşliğinde sinir krizleri yaşaması, arkadaşlarına ve ailesine hırçın davranışlarda bulunması, kilo vermesi ya da alması, çeşitli dolaşım sistemi hastalıkları, uyku sorunları gibi sıkıntılar yaşaması ailelerini endişeye sürüklemektedir. Teknoloji bağımlılığı belirtileri, fizyolojik olarak el ve el bileklerinde ağrı, uyuşma ve rahatsızlık hissi olarak görülebilmektedir. Bir diğer belirti ise sürekli olarak ilerleyen göz kuruluğudur. Gözlerde batma, yanma hissi sonrası kızarma olması görüş bozukluklarına kadar ilerlemektedir. Teknoloji bağımlılığının önemli belirtilerinden biri de duruş bozukluğundan kaynaklanan sırt ve boyun ağrılarıdır. Çocuklarda teknoloji bağımlılığı belirtileri kendini şiddetli baş ağrıları ile de belli etmektedir. Normal şartlar altında çocukların baş ağrısı yaşaması normal kabul edilmez; oynadıkları oyunlar sebebi ile şiddetli strese maruz kalan çocuklarda ne yazık ki yaygın olarak baş ağrıları görülmektedir. Bunca sıkıntı sonrasında ise halsizlik, uyku bozukluğu, hareket azalmasına bağlı kas zayıflığı ve ilerleyen obezite sorunları da teknolojiye normalden fazla maruz kalan çocukların yaşadıkları sorunlar arasında yer almaktadır. Youtube ve  Twitch benzeri uygulamaların içeriklerinin asla istenilen şekilde kontrol edilemeyecek oluşu aslında teknoloji bağımlılığından çok daha tehlikelidir. Kötü içeriklerle bilinçsizce ya da bilinçli olarak kötü niyetlerle hazırlanan birçok içerik kanalı, çocukların ve gençlerin gelişimine ciddi anlamda psikolojik zararlar vermektedir. Bebeklik döneminde Youtube'a maruz kalan çocukların, hırçın davranışları, yaşıtları ile bağlantı kuramayışı, oyun kuramayışı gibi sorunlar geç konuşma ve konuşma bozukluğuna kadar ilerleyebilmektedir. Peki çocuklarımızı teknolojinin zararlarından nasıl korumalıyız? Çocuklarımız artık  bilinçsiz şehirleşme ve göç gibi farklı sorunlar sebebi ile sokaklarda güvenle oyun oynayamamaktadır. 20-30 yıl öncesine kıyasla çalışan anne sayılarındaki artışla beraber çocukların bakıcı ya da bir aile büyüğü ile evde kalması da onları hareketsizliğe itmiştir. Erken yaşlarda çocuklara kazandırılabilecek olan spor yapma, fiziksel aktivitelerle hobi kazanımı onları bu hareketsiz yaşam tarzından uzak tutacaktır. Uzmanlar erken yaşlarda kazanılan alışkanlıkların kalıcı olacağına dikkat çekmektedir. Bu alışkanlıkların hayat kalitesinde iyileşme sağlayacağını ve buna bağlı olarak hobilerin daha uzun süreli profesyonelleşmeye kadar gidebileceğini belirtmektedir. Fiziksel, zihinsel ve duygu durumlarında ise gözle görülür şekilde olumlu etkileri de olacaktır. Çocuklarda teknoloji bağımlılığını önlemek için ebeveynlerin aynı ortak dilde kesin olarak kurallar koyması ve bunu herhangi bir şekilde esnetmeyerek tutarlı davranmaları önemlidir. Bu noktada uzman desteği de oldukça önemlidir ancak profesyonel bir destek alamayacaklar için yapılacaklar aşağı yukarı aynıdır. Ekran sınırlaması getirmek, kurallara ailecek uymak ve çocukların ekran bağımlılıklarının yerine gerçekten ilgilerini çekecek ve eğlenecekleri kazanımlar bulmak faydalı olacaktır. Hafta sonları ailecek yapılacak şehir gezileri, teknoloji müzeleri ziyaretleri, tarihi turistik mekan ziyaretleri, kısa bir piknik, sevilen bir sporu ailece izlemeye gitmek gibi tüm ailenin katılımı ile planlanan organizasyonlar, çocukları evden ve ekrandan uzak tutacaktır. Televizyon, tablet, bilgisayar, cep telefonu için kısıtlamalar yalnızca çocuklar için değil, ev halkı için de geçerli olmalıdır. Çocuklara söylenilen ile yapılanlar arasında tutarsızlık sunmak, onları çok daha hırçın hale getirebilir.

Teknolojinin Çocuk Gelişimine Etkisi

Çocuklarda teknolojinin etkisi birçok farklı şekilde kendini göstermektedir. Bugün akla gelen her şeyi bir Youtube kanalından ya da internet aracılığı ile eğitim içerikleri sunan, abonelikle çalışan web sitelerinden öğrenmek mümkün. Bugün çocuğunun ya da kendisinin dil gelişimi için bir ebeveyn Duolingo ya da Cambly gibi oluşumlar ile oldukça faydalı ve uygun fiyatlı içeriklere ulaşabilmektedir. Ayrıca tamamen ücretsiz bir şekilde Youtube aracılığı ile bir çocuk flüt çalmayı, teknikleri ile birlikte resim yapmayı öğrenebilmektedir. Kodlama öğrenme, basit programlar yazma gibi yetkinlikler her seviye için internette yer almaktadır ve bunlar teknolojinin çocuklar için büyük faydalarından bazılarıdır. Bisiklet tamiri ya da sushi tarifi dahi, uçsuz bucaksız bir bilgi havuzu olan internet ve teknoloji bu amaçlar için kullanıldığında çocukların gelişimine oldukça olumlu etkisi olacaktır.