Ekonomik Market Alışverişi Nasıl Yapılır?

Bu yazımız yalnızca bir kesime ya da bir ilgi alanına sahip kişilere değil herkese hitap ediyor! Konumuz ev ekonomisinin en önemli başlığı olan "ekonomik market alışverişi" ile ilgili olacak. En ekonomik şekilde gerçekleşebilecek olan market alışverişini çok daha farklı bir bakış açısıyla ve yalnızca daha ucuz maliyetli değil, daha sağlıklı, israf etmeden ve bütüncül olarak ele alacağız. O zaman ilk olarak ve belki de en önemlisi olan planlama kısmı ile başlayalım. Market alışverişi öncesi ne yapacağız?

Alışveriş Öncesi Yapılması Gerekenler

Artık ana haber bültenlerinde dahi işlenmiş bir konu bu: markete aç karnına gitmeyin! Alışveriş açken yapılmaz! Peki neden? Bu örneği önceden olsa deneyerek öğrenmek çok daha kalıcı olacaktı ancak, fiyat öyle bir yükseldi teorik olarak anlatmak ve tok olarak gitmeyi deneyimlemek çok daha mantıklı ve ekonomik olacak. Markete aç karna gitmenin düşündüğümüzden çok daha olumsuz etkileri olduğunu kanıtlayan bilim insanları şunları söylüyor. Bir kişi aç karnına markete girdiğinde normalde tüketmeyeceği şeyleri dahi alıyor, çünkü aç. Çok fazla abur cubur alma dürtüsü de yine aç karna yapılan alışveriş kaynaklı olmaktadır.

Yine tüketeceğimizin çok çok üzerinde satın almaya da neden oluyor. Bir haftada tüketemeyeceğimiz meyve, bir haftada tüketemeyeceğimiz kadar sebze, normalde yanından dahi geçmeyeceğimiz sağlıksız atıştırmalıkların çok daha lezzetli gelmesi ve birçok marketlerde bulunan tüketime hazır sıcak yemek reyonunun da çok cazip gelmesi. İşte bunlar açken doyma ve yemeğe ulaşma içgüdüsüyle yapacağımız yanlış satın alımlar oluyor. Tüketemeyeceğimiz kadar aldığımız her şey hem bütçemize hem de doğaya ve kaynaklarımıza zarar veriyor.

Kişilerin açken yaptığı yanlışlardan biri de çok daha yüksek kalorili, besin değeri ve kalitesi ise düşük gıdalara olan eğilimi. Ne yazık ki  açken bir bir hamburger bir tas çorbadan çok daha lezzetli görünüyor. Tüm bunların yanında haftalık gıda alışverişleri açken satın yapıldığında aslında hiç ihtiyaç duyulmayan ya da ihtiyaçtan fazlası satın alınabiliyor.

Bunun için yapılması gerekenler en önemli şey tokken ve ihtiyaç listesi yapılarak alışverişe çıkmak olacaktır. Alışveriş listesi yapılırken dikkat edebileceğimiz birçok nokta var. Alışveriş listesi konusunu ayrı bir başlıkta ayrıca anlatmak daha doğru olacak.

Nasıl Alışveriş Listesi Yapılır?

Market alışverişini tasarruflu hale getirmenin yolları nedir dersek, şüphesiz ilk sırada liste ile gitmek yer alacak. Liste gereksiz alımların önüne geçerken, aynı zamanda ihtiyaç duyulan bir ürünün unutulup satın alınmamasını da engelliyor. Şimdi alışveriş listesi nasıl hazırlanır, maddelerle açıklayalım.

• İhtiyacımız olanları belirlemeliyiz.
• Günlük ev rutininde biten ürünleri not almalıyız ve alışverişe gitmeden önce bu liste üzerinden devam etmeliyiz.
• İhtiyacımız olmayan herhangi bir şeyi almamalıyız.
• Market indirimleri ve semt pazarlarını takip etmeliyiz.
• Erzak dolabını, buzdolabını, deterjan dolabını alışverişe çıkmadan önce kontrol ederek, biten ürünleri tespit etmeliyiz.
• Haftalık yemek planı yapmanın da alınacaklar listesi için oldukça belirleyici ve tasarruf edici bir sistem olduğunu hatırlamalıyız.

Tüm bunlara dikkat ettiğimiz sürece alışveriş listemizin dışına çıkıp, bütçeyi sarsacak şeyler almamız pek kolay olmaz. İndirimleri takip etmek ve kaliteli ürünleri en uygun fiyata almak oldukça etkili bir yöntem. Meyve sebze alışverişlerimizi eğer semt pazarlarından yapacaksak, akşama doğru gitmek fiyat konusunda fark edebilmektedir. Esnafların akşam pazarı olarak tarif ettiği bu saatlerde sabahın ilk ışıklarında tezgahını kuran pazarcıların, artık son ürünlerini bir an önce uyguna satarak bitirmeleri için uygun olabilmektedir.

Market alışverişlerinde ise yine tasarruf etmenin farklı yöntemleri var. Market alışveriş tüyoları üzerinden konumuza devam edersek, bu noktada yapılması gereken bir çok adım bulunuyor. Örneğin kıyasla diğer rakiplerinden daha pahalı olan bir süper market zinciri düşünelim. Bu zincir marketler, özellikle belirli haftalarda çok büyük indirimler yaparak en iyi fiyat etiketi ile bunları duyururlar. Bu sebeple market indirimlerini takip etmek bütçeye oldukça dost bir hareket olmaktadır.

İndirim Günleri Nasıl Takip Edilir?

Market indirimleri temel ihtiyaçlarımızdan, özel ihtiyaçlarımıza kadar birçok alımda neredeyse %50 kadar kar elde etmemizi sağlayan bir kampanya olabilmektedir. Örneğin her zaman ihtiyacımız olacağı kesin ve raf ömrü uzun olan bir banyo sabununu market indirim döneminde %60 gibi bir indirimle satın almak ciddi bir kardır. O sabunu sonuç olarak bir yıl içinde tüketeceğimiz kesindir ve durduğu yerde bozulmayacak bir üründür. Market indirim günleri takibi yapmak temel ihtiyaçların satın alımında ciddi kar elde etmemizi sağlar. Yağlar, şekerler ve doğru koşullarda güvelenmesini engelleyecek şekilde saklayabileceğimiz kadar bakliyat, temizlik ürünleri, son kullanma tarihine dikkat edilerek alınmış kişisel bakım ürünleri, kadın pedleri, konserveler, salçalar, donuk gıdalar hepsi indirim döneminde alınabilecek ürün gruplarıdır.

Peki, market indirimlerinden nasıl haberdar olurum diyenlere ne önerebiliriz? Tabii ki artık günümüzde kurumsal firmaların çok aktif olarak kullandığı sosyal medya takibi oldukça etkili. TV izleyemeyen, radyo dinleyemeyen ya da doğal olarak kaçırılabilecek bu reklam sistemleri yerine direkt olarak ev, iş konumumuzda bulunan marketlerin sosyal medya hesaplarını takip etmek indirimleri kaçırmamak için doğru bir yöntemdir. Bugün neredeyse yerel ve az şubeli marketler dahi reklam kampanyalarını sosyal medya üzerinden oldukça etkin bir şekilde duyurmaktadır. Hem marketlerinde belirli süreler içerisinde yapacakları indirimlerin ilanını yaparken hem de kendi reklamlarını çok başarılı bir şekilde sürdürmektedirler.

Market Alışverişi Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Bütçe dostu bir market alışverişi nasıl yapılır, bütçe dostu mutfak alışverişi nasıl yapılır? Marketlerde dikkat etmemiz gereken şeyler nelerdir bir göz atalım.

Market rafları kesinlikle tesadüfi bir yerleşime sahip değildir. Giriş kapısından kasaya kadarki yerleştirilmiş tüm ürünler raf raf, ada ada, ve indirim gondolları tamamen bir pazarlama stratejisi doğrultusunda sıralanmıştır. Bir market reyonunda 5 raflı bir ürün diziminde göz hizamız, üst raflar ve alt raflar tamamen özel bir yerleşim tekniğe sahiptir. Pek tabii bu dizilimlerdeki amaç, daha çok ürün satmaktır. Ve hatta market arabalarının büyüdükçe tüketimin de ciddi bir oranda arttığı da yine yapılan araştırmalarda kesinleşmiş bir pazarlama stratejisidir. Bu sebeple market alışverişinde küçük araba almak ya da sepet kullanmak da ekonomik bir alışveriş için gerekli olabilmektedir.

Yine bir pazarlama stratejisi olarak çoklu ürün sunmak avantajlı gibi görünse de aslında dikkat edildiğinde hiçbir avantajı olmayan çok ürün satıldığını göreceksiniz. Örneğin bir tanesi 1 TL olan maden suyunun 6'lısı 6 TL olması kesinlikle daha ucuz değildir. Bir tanesi 90 kuruş olan atıştırmalığın 5'lisinin 5 TL olması ise tam bahsettiğimiz satış stratejilerinden biridir. Çoklu ürün satışlarında söz konusu ürünün tekli fiyatına göz atmakta fayda var.

Market veya mutfak alışverişini mümkünse çocuksuz ve hatta tek başına yapmak daha az ürün ve tam da ihtiyaç olan şeyleri almaya yarayacaktır. Yine bir başka tüyo ise alışverişleri mümkünse, hafta içi ve mesai saati içinde yapmaktır. Kalabalık bir ortamda alışveriş yapmak da insanı daha fazla tüketime ve satın alma dürtüsüne ittiği bilinen bir gerçektir.

Market kasaları ise yine çikolata, sakız ve benzeri ürünler ile donatılmıştır. Bunların hepsi beklemeyi asla sevmeyen çocukların göreceği hizadadır ve ağlayan çocuklarına ebeveynlerin alması için özel olarak yerleştirilmiştir. Yine yorgun argın işten çıkan ve ev ihtiyaçlarını almak için markete giren bir kişi kasaya geldiğinde evde kendisini bekleyen çocuğuna, veya kendisine de çikolata almaktadır.

Market diziliminde yine dikkat edilmesi gereken bir konu var. Son kullanma tarihler. Haliyle marketler satılacağını düşündüğü kadar ürünü depolarında tutarlar ve stokları bu doğrultuda belirlenir. Ancak her zaman hesap tutmayabilir. Evde de yapmamız gereken bir yöntem olan ilk giren ilk çıkar (FİFO) yalnızca muhasebe terimi değil, tam bir maliyet terimidir. Ürünlerin raflara diziliminde son kullanma tarihi yaklaşmış ürünler en öne dizilir ve böylece tarihi geçmeden satılabilir. Ancak son kullanma tarihine bir iki gün kalmış olan ürünleri özellikle tüketemeyeceğimiz bir miktarsa almamak daha doğru olacaktır. Son zamanlarda marketler son kullanma tarihi yaklaşan ürünleri ayrı bir reyonda veya özel bir etiketle, son kullanma tarihinin yaklaştığını belirterek indirimli şekilde satmaktadır. Bu hem marketlerin atık yapmamasını sağlarken, hem de tüketicilerin bütçeleri için ekonomik bir alım olmaktadır. Biliyoruz ki birçok ürün son kullanma tarihinden daha uzun da dayanıyor. Koklamak, incelemek ve tatmak bu konuda önemli doneler.

Tüketicilerin süper marketlerin web sitelerindeki haber bültenlerine kaydolması da indirimlerden haberdar olabilmesi için etkili bir yöntemdir. Belirli aralıklarla belirli ürünlerde düzenlenen ürünleri incelemek ve diğerleri ile kıyaslayarak satın alma fırsatı bu şekilde yakalanabilir. Bu konuda okuyucularımıza tavsiyemiz var, zincir market web sitelerini takip et! 

Market Kampanyalarına Göz Atın

Market web siteleri takip edildiğinde kampanyalar incelenebilir ve diğerleri ile kıyaslanabilir. Gelecek haftaların indirimli ürünleri incelendiğinde alınması gereken ancak çok da acil olmayan bazı ürünlerin satın alınması da beklenebilir.

Haftalık taze gıda alışverişleri dışında, birçok tüketim ürünü bu listeler kontrol edilerek alındığında ev tüketim ihtiyaçlarını %20 ile %40 arasında tasarruf edilmesini sağlayacaktır. ,

Daha önce de belirttiğimiz gibi takip edilen market kampanyaları, üye olunan indirim ve kampanya haber bültenleri sayesinde abartmadan ve doğru saklama koşulları ile saklayabileceğimiz ürünleri stoklu almak bir aylık alışveriş bütçesinde çok gibi görünse de bir yıllık ev bütçesinde çok büyük oranda avantaj sağlayacaktır.

Market ve mutfak alışverişini tasarruflu hale getirmenin yine bir diğer yolu ise teknolojinin nimetlerinden faydalanmak. Bu gün cimri.com, epey.com, akakce.com gibi pek çok web site bir ürünün en uygun olarak hangi  markette, mağazada ya da e-ticaret sitesinde satıldığını sahip olduğu algoritmalar ile ziyaretçilerine sunuyor. Bu web siteler yakın zamanda mobil uygulamalarını da tasarlayarak çok daha kapsamlı ve her an ulaşılabilir bir hizmet vermeyi başardılar. Bu web siteler ve uygulamaları, yalnızca aranılan ürünün en ucuz satılan yerini göstermekle kalmıyor. Sisteminde olan tüm marketlerin kampanya broşürlerini de bildirim olarak ziyaretçisine sunuyor.

Teknoloji demişken bazı barkod okuyucu uygulamaların da üzerinde durmamız gerekiyor muhakkak. Telefonlara genellikle ücretsiz olarak indirilebilen bu uygulamalar ile marketlerde bir ürünün barkodu okutuluyor. Daha sonra o ürünün hangi markette hangi fiyatta satıldığı listeleniyor. Böylece satın alınması gerekilen bir ürünü en uygun şekilde satın almak kolaylaşıyor.

Market ve mutfak alışverişlerinde üzerinde durmamız gereken çok daha önemli bir konu var! Ödemeler... Biliyoruz ki birçok banka banka kartları ve kredi kartları konusunda çeşitli alışveriş kampanyaları düzenliyor. Örneğin bir X Bankası'nın Y kredi kartına sahip olan müşteriler, belirli tüketim gruplarından ya da belirli mağazalar/ e-ticaret sitelerinden yapacakları şu kadarlık alışverişlerde indirim kazanıyor. Aynı zamanda belirli tarih aralıklarında belirli miktarlarda yapılan alışverişlere hatırı sayılır bir biçimde para yerine kullanılabilen puanlar kazanılabiliyor. Bu puanlar da sonraki alışverişlerde ödeme yapılabiliyor. Bu tür banka kampanyaları da tasarruflu olmanın önemli bir kısmını kapsıyor.

Bir diğer tasarruflu alışveriş yöntemi ise Avantajix, Hopi gibi geri ödeme sistemleri de yapılan alışveriş harcamalarının kişisel hesaplara tekrar iade edilmesi ile uzun dönemdir tercih edilmektedir. Hopi'nin gerçek mağazalarda da kullanılıyor oluşu, Avantajix'in özellikle e-ticaret alışverişlerinde ve teknoloji ürünü alımlarında yapılan harcamanın belirli kısmını iade vermesi, oldukça ilgi çekicidir ve tercih edilmektedir.

Fiyatı Uygun Markaları Deneyin

Uygun fiyatlı ürünleri denemekten korkmamak da tasarrufun altın kurallarından biridir. Tabii ki kaliteli bir ürünün haliyle fiyatının yüksek olması doğru bir hesaplama ve mantıklı bir açıklaması var. Ancak biliyoruz ki bazı şeylerin fiyatını marka değeri de oldukça etkiliyor. Bunun için birçok örnek verebiliriz. Örnek vermek gerekirse bu gün tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de zincir marketler bazı ürünleri taşeron olarak büyük markaların fabrikalarında kendi marka isimleriyle ürettirmektedir. Bunların en başında Migros, Bim, Carrefour, ŞOK, A101 gibi Türkiye'nin en köklü market zincirleri yer alıyor. Bu markalar özellikle temel besin grupları ve temel tüketim ürünlerini o alanda en ünlü markaların tesislerinde kendi etiketleri ile üretmektedir. Bu da neredeyse aynı kalitede olan bir ürünün çok daha uygun bir şekilde alınabilmesine olanak tanımaktadır.

En azından denenerek veya denenmeden önce kullanıcı yorumlarına bakılarak, satın alınacak olan bu tür uygun fiyatlı ikame ürünler aile bütçesinde büyük bir etki yaratacaktır.

Bu konuyu biraz daha açalım öyleyse. Migros markaları ve Migros markalı ürünler neler, inceleyelim. Çay,  şeker, sıvıyağ, zeytinyağı, pirinç, hijyenik ped, kağıt havlu, bulaşık deterjanı, ıslak mendil, çamaşır suyu, çamaşır yumuşatıcı, çamaşır deterjanı, yağ sökücü, yüzey temizleyici, banyo temizleyici, oda kokusu, şarküteri ürünleri, süt, peynir, yoğurt, mercimek, barbunya, ton balığı, turşu, konserve, tuz, baharat, makarna gibi birçok ürün Migros markalı etiketler ile raflarda kıyasla daha uygun fiyatlar ile satılmaktadır.

Aynı şekilde Şok markalı ürünler de Şok Mağazaları'nda yerini almıştır. Uygun Lok markaları neler dersek yine neredeyse tüm ürün gruplarının ve çeşitlerinin Evin, Piyale, Mis, Amigo, Mintax, Bizim Vatan, Peki, Karmen, Anadolu Mutfağı etiketleriyle raflarda görmek mümkün.

A101 markaları ve uygun Bim markaları da aynı satış ve pazarlama stratejileri ile mağaza reyonlarında bütçe dostu olarak yer almaktadır.

En Uygun Marketler Hangileri

En uygun marketler neler konusunu bundan en azından bir yıl kadar önce işliyor olsak göreceli bir konu olduğunu dile getirmemiz mümkündü. Ancak tüm dünyada hissedilen ve en çok ülkemizde yıkım şekilde hissedilen ekonomik krizde ne yazık ki orta ve alt gelirli vatandaşlar için tüm marketler en pahalı marketler oldu. Geçtiğimiz günlerde Bim, A101 ve Şok Marketler gibi zincir markalarda dahi yüksek fiyatlar ile ilgili inceleme yapıldı. İndirim marketleri olarak adlandırılan bu marketlerin dahi artık sattığı ürün fiyatları kasada müşterilerin ağzını açık bırakıyor. Yine de diğer marketler ile kıyasladığımızda bu markalar en uygun marketler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu noktada unutmamamız gereken nokta, indirimli ürün takibi ve kampanyalı dönemlerde ihtiyaçlarımızı alma yoluna gitmek olmalı.

Normalde indirim marketi olarak adlandırılmayan Macro Center mağazalarında dahi bir ürünü diğer indirim marketlerinin fiyatlarından daha uyguna almak kampanyalar ile mümkün olabiliyor.