Hibe ve Teşvik Kredileri Nelerdir?

Ülkemiz 85 Milyonun üzerinde nüfusu ve varlık gösterdiği geniş ve bereketli topraklar üzerinde, bölgesinde güçlü ve etkili bir aktör. Uzun zamandır var olan bu gerçekliğin sağlam durabilmesi için şüphesiz bazı şartların olgunlaşmış olması ve daha önce atılmış sağlam temellerin üzerine güçlü bir ekonomi inşa etmek gerekirdi. Nitekim öyle de oldu. Çok büyük bir potansiyele sahip olan ülkemizin ayrıca Avrupa’nın en genç nüfusuna sahip ülkesi olma özelliği ise bu hedefi daha da kolaylaştırmaktadır. Peki güçlü bir ekonomi için gereken ortam nasıl olmalıdır?

Birçok faktörün ele alınması gerektiren bu konu başlığında şüphesiz ki en önemli enstrüman yatırım olacaktır. Devletin her işe el atıp o alanda hakimiyet kurduğu modellerin başarısız olduğunu geçtiğimiz yüzyılda defalarca gördük ve bu başarısızlığın sonuçlarına da şahit olduk. Bunun yerine yatırımcıları ve girişimcileri desteklemenin daha iyi sonuçlar doğuracağını anlayan dünya ekonomisi bu alanda destekleyici projelere öncelik vermiştir.

Örnek vermek gerekirse, bundan 30 yıl önce Güney Kore ile Türkiye ekonomisi aşağı yukarı aynı iken bugün durumun Güney Kore lehine çok daha farklı bir pozisyonda olduğunu söylemek zorundayız. Peki bu başarı Güney Kore’nin başarısı mıdır yoksa Türkiye’nin başarısızlığı mıdır? Elbette bir ülke ekonomisini tek bir enstrümanla açıklamaya çalışmak doğru bir tespit olmaz. Ama kalan bütün değerlerin ortalama olduğunu varsayarsak, ki genellikle bu yöntem tercih edilir, Güney Kore girişimciliği teşvik edici ekonomi politikaları ile bugün dünyada sayılı ekonomiler arasına girmiştir. Üstelik de bulunmuş olduğu coğrafi ve siyasi pozisyonun da çok yüksek gerilim barındırdığını göz önünde bulundurursak ortada büyük bir başarı olduğunu kabul etmemiz gerekir. Peki ülkemizde girişimciler hiç mi desteklenmiyor? Tabi ki destekleniyor ama yeterli mi derseniz öyle görünüyor ki pek de yeterli değil.

Güney Kore’den çok daha avantajlı olduğumuzu da düşünürsek bir yerlerde bazı yanlışlar yapmış olduğumuzu görmemiz gerekiyor. Belki gerekli girişimlerde bulunuldu ama bütçe yetersizdi. Peki bütçe neden yetersizdi. Bu ve bunun gibi konuları daha sağlıklı ele alıp daha çok verim kazanmanın yollarını ararsak hiç şüphesiz ki başarılı bir model olabiliriz. Konumuza dönecek olursak, özellikle kobi diye nitelendirilen küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin kesinlikle devlet desteklerine başvurabilecek pozisyonda olmaları gerekmektedir. Bugün sizlere bu desteklerin en başında gelen Kredi ve Hibe kredilerinden bahsetmeye çalışacağız. Ağırlıklı olarak Hibe kredilerini ele alacağımız bu yazımızda sizlere, Hibe nedir? Hibe kredileri ile ilgili süreçler ve teşvik kedisi ne demek gibi sorularınızın yanıtlarını vermeye çalışacağız.

Hibe Kredisi Nedir?

Özellikle son birkaç yıldır sık sık duyduğumuz ya da gördüğümüz bir ifade herhalde sizlerin de dikkatini çekmiştir. Hükümet yeni ekonomik tedbirler başlığı altında Hibe kredisi için düğmeye bastı haberlerini gerek görsel gerekse de yazılı basında sıklıkla görmüşüzdür. Hibe aslında kelime anlamı ile bir değerin karşılıksız bir şekilde verilmesi anlamına gelmektedir. Peki Hibe kredisi de böyle bir destek mi? Evet bu destekler tamamen karşılıksız verilen fonlamaların genel adıdır.

Hibe kredisi devlet tarafından ve siyasi erk kararıyla kuruluşlara verilen karşılıksız finansal desteklerdir. Pek çoğumuz tarafından hibe kredileri ile teşvik kredisi karıştırılmaktadır. Birbirlerine çok benzese de aynı şey değildir diyebiliriz. Teşvik kredisi nedir diye baktığımızda ise, teşvik kredileri çeşitli alanlarda devlet tarafından sübvanse edilen yatırım amaçlayan kredilerdir.

Kobi destek paketlerinde bilmeniz gereken önemli bir husus da, destek talep edeceğiniz iş alanının Kosgeb tarafından belirtilmiş olması gerekmektedir. Yani proje teklif alanları haricine çıkmanız pek mümkün değil. Peki devlet desteği ne kadar? Bu rakamlar sürekli olarak güncellendiğinden sizlerle bu anlamda bir paylaşım yapmanın doğru olmayacağını düşünüyoruz. Daha detaylı ve bilgilendirici verilere ulaşmak için Kosgeb internet sitesinde bulunan Kosgeb teşvik kredisi alma rehberini kullanarak daha sağlıklı fikir sahibi olabilirsiniz.

Hibe Kredileri Geri Ödenir Mi?

Aslında bu sorunun cevabını yazımızın bir önceki bölümünde vermiş bulunduk biraz. Hibe kredileri ile ilgili en sık sorulardan birisi de Hibe Kredileri geri ödenir mi sorusu olmaktadır. Hibe normalde kelime anlamıyla karşılıksız, herhangi bir ekonomik değeri bir başkasına yani bu bir birey de olabilir bir kurum da karşılık beklemeden bağışlamak ya da geri almaksızın vermek anlamına gelmektedir. Bu bağlamda baktığımızda devlet tarafından verilen hibe kredileri geri alınmamaktadır. Ama tabi şunu da söylemeliyiz geri ödemesi ile hibe sonuca bakıldığında aynı anlama gelmektedirler. Yani verilen şey her ne olursa olsun geri alınmayacaktır. Yalnız burada önemli bir nüansı da belirtmekte fayda var. Örnek vererek ilerlersek bu bölüm daha anlaşılır olacak diye düşünüyoruz.

Diyelim ki KOSGEB yeni kurulacak işyerleri için %90 oranında 100.000 TL’lik hibe kredisi veriyor. Alınacak bu iş makinası ile ilgili size ayrılan bütçe 90.000 TL’dir yani makinanın bedelinin tamamı değildir. Yine bir örnek vererek daha da netleştirebiliriz. Bu sefer örneğimiz hayvancılık üzerine olsun. Hayvancılık için verilen hibe kredisi 300.000 TL olsun. Yararlanabileceğiniz rakam bu kadardır. Bunun üzerinde girilen maliyetler tamamen işletmeye ait olacaktır.

Devlet Destekli Hibe Ne Demek?

Bir ülke ekonomisinde ne kadar çok üretim olursa ekonominin gücü de o oranda güçlü olacaktır. Üretim yoksa geri kalan hiçbir konu başlığı ya da diğer bütün parametreler eksik kalacaktır. Hatta birçoğu var olmayacaktır. Devletler bunun bilinciyle hareket etmek zorundadırlar aslında. Bu tarz çalışmaların sadece gelişmekte olan ülkelerde olduğunu düşünüyorsanız son derece büyük bir yanılgı içerisindesiniz. Tam tersine, gelişmiş ülkelerde verilen devlet teşvikleri çok daha büyük bütçeler içermektedir. Zaten dünya pazarının etkin güçlerinin hep aynı ülke ve bölgelerden oluşmasının sebebi de budur.

Ülkemizde ise sanayiden tarıma kadar bir çok alanda kurumlar aracılığı ile devlet bu desteklere ön ayak olmaktadır. Devlet dediğimiz mekanizmanın yürütme erki bu kurumları çeşitli enstrümanlar aracılığı ile değiştirebilmektedir. Geri ödemesiz hibe krediler süreçleri için gerekirse özel ve devlet bankaları aracılığı ile yapılmakta ve devlet bankalara borçlanma yoluna gidebilmektedir.

Toparlayacak olursak eğer, doğru yürütülen ve hakkaniyeti esas alan hibe kredileri aslında devlet penceresinden bakıldığında devletin yapmış olduğu gölge yatırımlardır. Sonuca bakıldığında bu yatırımlar beraberinde üretim ve işgücü olarak geri dönecektir. Bunlar da zaten devletlerin asli görevlerinin başında gelmektedir. Devlet destekli hibe kredileri için 3 aracı kuruluş bulunmaktadır. Yazımızın ilerleyen bölümlerinde daha detaylı bakacağımız bu kurumlar; KOSGEB, İş ve İşçi Bulma Kurumu ile Tarım İl Müdürlükleridir.

Hibe Kredisi Nasıl Alınır

Devlet destekli hibe kredilerinin ve teşvik kredilerinin tam olarak ne olduklarını anladığımıza göre artık bu kredi süreçleri için gerekli şartlar ve yapılması gerekenleri inceleyebiliriz. İzlenmesi gereken bir süreç elbette ki bulunmaktadır. Öncelikle Hibe kredisi nasıl alınmaktadır biraz bu konuya değinmek gerekiyor.

İş yapmak istenilen alanın öncelikle Kosgeb tarafından onaylanmış bir alan olup olmadığına emin olmanızda fayda var. Daha önce de belirttiğimiz üzere, devlet dediğimiz erk ihtiyaçlar doğrultusunda bir planlama yapmakta ve bu planlar doğrultusunda hibe desteklerini ve teşvik kredilerini sunmaktadır. Yeni sunacağınız Program kapsamında desteklenecek proje giderleri proje teklif çağrısında belirlenir. Üstelik sunacağınız projede kullanılacak makine, teçhizat gibi gereksinimleriniz eğer yerli mallarından oluşuyorsa verilecek destekte hibe oranı da artmaktadır.

Hibe Kredisi Şartları

KOSGEB öncülüğünde sağlanan hibe kredileri ile ilgili en çok merak edilenlerden birisi de hibe kredisi şartları olmaktadır. Peki nedir bu hibe kredisi şartları. Tarım İl Müdürlüklerinden alınan hibe kredileri hariç İşkur ve Kosgeb üzerinden sağlanan kredilerde girişimcilik sertifikası sahibi olmanız gerekmektedir. Peki Girişimcilik sertifikası nasıl alınmaktadır? 2021 yılında yapılan düzenleme ile Kosgeb girişimcilik sertifikasına sahip olmak artık eskisinden çok daha kolay. Özellikle pandemi süreci boyunca eğitim alanında yapılan düzenlemeler tamamen online eğitim şeklindeydi ve bu durum doğal olarak eğitim sektöründeki her alanda etkili olmuştur. Artık Kosgeb girişimcilik sertifikasına sahip olabilmeniz için uygulamalı eğitimleri yerinden yapmanıza gerek olmamaktadır. Daha doğrusu böyle bir mecburiyet artık bulunmuyor. Dilerseniz online eğitimler alarak da e-devlet üzerinden bu sertifikaya sahip olabiliyorsunuz. Gereken tek şey internet ve internete bağlanabileceğiniz bir alet. Bu bir bilgisayar olabileceği gibi, tablet ya da cep telefonları ile de olabilmektedir. Daha önce tek olan program sayısı 2021 ile birlikte 2'ye çıkmıştır. Geleneksel Girişimcilik Destek Programı ve İleri Girişimcilik Destek Programı seçeneklerinden hangisi kurmuş olduğunuz işletmenin Nace koduna uygunsa o programa tabi oluyorsunuz. Artık sıra beklemek ya da geleneksel sınıfta eğitim zorunluluğu olmadığından Kosgeb girişimcilik belgesine sahip olabilmeniz için gerekli şartlar dahilinde e-devlet üzerinden online başvuru yapabilirsiniz. Peki bu şartlar nelerdir? 18 yaş altı olmamanız gerekiyor. Daha önce bu eğitimi almamış olmanız gerek. Son olarak da herhangi bir yasadışı suç örgütü ile bir bağın bulunmaması şartı var. Bu şartları sağlayan her birey Kosgeb hibe kredisi başvurusu için gerekli olan Kosgeb girişimcilik belgesine sahip olmanın ilk adımı olan eğitimlere başvuru yapabiliyor.

Hibe Kredisini Kimler Alabilir?

Ülkemizde bu tarz çalışmaları yürüten 4 ana kurum bulunmaktadır. Bu 4 kurumun her birinin de Hibe kredisi başvuru süreçleri temelde benzer olsa da farklılıklar da sunabilmektedir. Bu kurumlardan birisi KOSGEB'dir. Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı ülkemizde KOSGEB olarak tanımlanmaktadır. Öncelikle girişimcilerin ya da yatırımcıların başvuru yapacakları iş ile ilgili bir planlama hazırlamaları gerekiyor. KOSGEB web sitesi üzerinden de hangi alanda ve sektörde nasıl hibe kredilerin mevcut olduğunu da takip etmeleri ve kendilerine yararlı olacak bir çalışma varsa değerlendirebilmek için KOSGEB’in düzenlemiş olduğu uygulamalı girişimcilik eğitimlerine kayıtlarını yapmaları gerekiyor.

Daha sonrasında ise faaliyet gösterecekleri iş kolu ile ilgili işletmelerini açmaları ve KOSGEB başvuruları sonucuna göre giderleri ile ilgili masrafların karşılanması söz konusu olabilmektedir. Tabi bu KOSGEB hibe kredilerinin sektörel anlamda farklılıklar gösterdiğini de eklemeliyiz. Kosgeb hibe destek ödemeleri hangi sektörlerde yapılır sorusu bu yönüyle çok sorulmaktadır.

Bir diğer hibe kredi temin edilebilen kurum ise İŞKUR’dur. İşkur hibe kredilerinden yararlanabilmek için 2 şart öncelikli, ya eski hükümlü olmalısınız ya da iş yapmanıza mani olan bir engeliniz olmalı. Peki İşkur hibe kredisi için başka şartlar var mı? Evet var. Engellinin %40 oranında engelli olması ve bunun için devlet hastanelerinden rapor almış olması gerekiyor. Eski hükümlüler ile ilgili maddede de aranan parametreler var. Yüz kızartıcı suçtan hüküm giymiş ya da yasa dışı örgüt faaliyetlerinden hapis yatmış kişilere hibe kredisi verilmiyor. Son olarak da İşkur hibe kredisinden yararlanmanız için yine KOSGEB’den alınmış girişimcilik belgesine sahip olunması şartı aranmaktadır.

Hibe kredisi alabilmenin bir diğer yolu da Tarım İl Müdürlükleri üzerinden gerçekleşmektedir. Eğer hayvancılık ile uğraşan biriyseniz işletme belgesine de sahip olmanız gerekiyor. Bu belge ile hibe kredisi başvurusu yapabilirsiniz. Yok eğer tarım ile ilgili faaliyet sürdürüyorsanız çiftlik belgesine sahip olmanız gerekmektedir.

Son olarak hibe kredisi alınabilen kurumların sonuncusu da vakıflardır. Genellikle belediyeler ve valilikler üzerinden sağlanan bu krediler pozitif ayrımcılık yapılarak kadınlara verilmektedir. Yapılan araştırmalarda bu hibe kredilerinin çok büyük oranda olumlu geri dönüşleri olduğunu söylemeliyiz.

Kosgeb Hangi Sektörlere Destek Veriyor?

Yazımızın birçok bölümünde yer verdiğimiz hibe destek kredisi kimlere verilir sorununun cevabından sonra hangi sektörlere verildiğinin de yanıtını paylaşacağız. Hibe kredileri ve teşvik kredileri tamamen planlı devlet politikaları ürünleridir. Yani ihtiyacın ağırlıklı olduğu sektörlere ağırlık verilmektedir ki bu da oldukça rasyonel bir yaklaşım.

Ne bireyler ne de kurumlar ihtiyaçlarının yeterli olduğu alanlarda daha fazla maliyet yüküne girmezler. Bu gerçeklikten uzak bir yaklaşım olur. Hibe kredilerinde de bu mantık hakimdir. Yani eğer bir ülkede tarım ürünleri ithal ediliyorsa, ülke kendi kendine yetemiyorsa o ülkede öncelikle tarım ve tarım ile ilgilenen çiftçilerin desteklenmesi ve gerekirse yeni girişimcilerin sektöre adım atarken karşılaşacakları zorlukları aşmalarında yardımcı olacak politikalar izlenmelidir. Bu durum ülkemizde de bu şekilde uygulanmaktadır. Peki Kosgeb hangi sektörlere destek veriyor? Yazımızın bu son bölümünde sizlere bu konu ile ilgili detaylı bilgiler vererek yazımıza son veriyoruz. Gelin hep beraber hibe kredi hangi işlere veriliyor sorusunun cevabına bakalım.

İnşaat Sektörü

Ülkemizde İnşaat sektörü gerçekten çok gelişmiş bir sektör ve sadece yurtiçi değil yurtdışında da birçok proje Türk şirketleri tarafından yönetilmektedir. Özellikle kentsel dönüşümün hız kazandığı şu zamanda pek çok işletme desteğe ihtiyaç duymaktadır. Deprem olma olasılığı yüksek olan ülkemizde inşaat sektörü Kosgeb hibe kredilerinden payını almaktadır. Sadece İnşaatı bina yapmak olarak düşünmezsek; Sıva işleri, yıkım, sıhhi tesisat, elektrik tesisatı, çatı işleri gibi pek çok alanda faaliyet göstermek isteyen işletme Kosgeb tarafından hibe veya kredi olarak desteklenmektedir.

İmalat Sektörü

İmalat sektörü Kosgeb’in en çok desteklediği sektör olarak dikkat çekmektedir. İmalat sektöründe 320’nin üzerinde farklı alanda Kosgeb desteklerinden yararlanmanız mümkün. Özellikle de tütün ürünleri imalatı ile tekstil ürünleri imalatı alanında Kosgeb hibe kredileri verilmektedir.

Ulaştırma Ve Depolama

Kosgeb tarafından Ulaştırma ve Depolama faaliyetlerinin 40'a yakın alanında hibe kredisi desteği verilmektedir. Karayolu taşımacılığı, Boru hattı taşımacılığı, havayolu taşımacılığı ve su yolu taşımacılığı alanında Kosgeb destekleri bulunmaktadır.

Ticaret Sektörü

Sıradaki sektörümüz Kosgeb tarafından en çok desteklenen 2. sektör olarak karşımıza çıkıyor. Perakende ticaret ile toptan ticaret alanındaki desteklerin büyüklüğü gerçekten dikkat çekicidir. Bu sektörde faaliyet gösteren her girişimci hazırlamış olduğu eylem planını Kosgeb’e sunarak başvuruda bulunabilir.

Konaklama ve Yiyecek İçecek Hizmetleri

Son olarak Kosgeb hibe kredisi verilen sektörlerden birisi de Konaklama ve yiyecek içecek hizmetleri sunan işletmelere verilmektedir. Genellikle turizm sektörünün yer aldığı bu bölümde bazı istisna alanlarda Kosgeb hibe kredisi verilmemektedir. Kokteyl salonları ve kahve salonları haricinde birçok alanda yine Kosgeb desteği bulunmaktadır. Kosgeb tarafından doğrudan desteklenen bu alanda yine tıpkı diğer alanlarda olduğu gibi hazırlamış olduğunuz iş planını ve projenizi sunmanız gerekmektedir.