Yeni Sanal Dünya: Metaverse

İnternet, 1988’de NSC’nin dahil olduğu ARPA ağını üç kıtaya daha açmasıyla bildiğimiz haliyle doğdu diye düşünürsek dünya ile algıladığımız her şeyi değiştireli otuz seneyi geçmiş. Bilginin erişilebilirliğini komik derecede kolaylaştırmakla başlayan yolculuğuna, gündelik yaşamımızdaki basit işlerden, dünya devi şirketlerin global operasyonlarından, paranın kıtalararası seyahatini yönetmeye varan geniş bir yelpazede başrol oyuncusu olarak devam ediyor. Bu süre zarfında öncelikle yaygınlık daha sonra da geniş bant erişim gibi kriterlerin karşılanması gerekmişti. Arkada bıraktığımız sürede internetin, özellikle akıllı telefon gibi mobil, görece ucuz terminallerin oluşturduğu piyasa sayesinde bu kutulara tik attığını söylemek yanlış olmaz. Dolayısıyla evrimleşmesinin bu etabını tamamladığı düşünülen internetin bir sonraki sıçramasının ne yönde olabileceği uzun süredir merak ediliyordu, çünkü her sene sadece daha hızlısı sürülen bir telefon modeli gibi innovasyonunun tıkandığı kanısı oluşmuştu ki bugün için tuhaf veya fantastik derecede fütüristtik gelse de belki de ikinci hayatların tesis edileceği “metaverse” kavramı ortaya atıldı.

Metaverse Nedir?

İkinci hayat etiketi rastgele atılmış bir etiket değil bu yazı için, çünkü Metaverse’nin bağlamı hakkında fikir edinmek için “Second Life” adlı oyunu hatırlamakta fayda var. Linden Lab adlı San Francisco menşei firmanın girişimi olan Second Life 2003 gibi böylesi bir konsept için epey erken sayılabilecek, adeta prototip görevi gören bir uygulama olarak piyasaya sürüldü. Şirketin kurucusu Philip Rosedale daha şirketi kurarken aklında sanal gerçeklik (VR) donanımları üretmeyi düşünüyordu. “The Rig” adlı prototip VR donanımını ticari gerçekliğe dönüştürmeyi başaramayan şirket, öncelikle vizyonunu Linden World olarak yazılımsallaştırdı, daha sonra da bilinen adıyla Second Life olarak piyasaya sürdü. Metaverse kavramının temeli olan sanal ortam/çevreler ile ortamın sakinleri olan avatarlar kavramının aslında ilk uygulama alanı LucasArts’ın 1986’da betaya açtığı Habitat isimli devasa çok oyunculu rol yapma oyunu (MMORPG) sayılabilir. Hem öncesinden metin tabanlı denenmiş olan sanal ortam kavramını grafikleştirip görsel hale getirerek hem de avatar kavramını kazandırarak bir ilki gerçekleştirmiştir.

Second Life’ın bu anlamda Metaverse bağlamına yakınlığı ise bir oyundan çok sanal bir yaşam alanı, isminin hakkını verircesine sanal personanız olan avatarlarınızla 'yaşayabileceğiniz' bir sanal dünya yaratıp bunda da ticari bir başarı elde etmiş olmasından gelir. Reel kimliğinizden tamamen kopuk hatta bambaşka bir varlık olarak dahi yer alabileceğiniz Second Life metaverse’inde objeler yaratabileceğiniz entegre bir 3 boyutlu modelleme toolkit’i ve hatta bunun interaktif bir obje olabilmesi için Scripting dili dahi mevcut. Bu yolla kendi habitatını, ekonomisini ve ilişki biçimlerini yaratmış olan Second Life ’ta bir çok bilindik marka ürün ve hizmetlerinin pazarlaması için uygulamaya dahil olmuş, arazi satın alarak faaliyet göstermişlerdir.

Kafanızda daha net belirmesi amacıyla verdiğimiz örnekten hareketle, özetle, Metaverse, çevrimiçi ve sabit, değişmeyen, merkezi bir kontrolden uzak 3 boyutlu sanal ortam olarak tanımlanabilir. Bu haliyle “yeni nesil internet” olacağı söylentilerinin kazanını harlayan ise adı Meta olarak değiştirilen Facebook Inc.’in başkanı Mark Zuckerberg’in şirketlerinin bir metaverse ekosistemi yaratmak konusunda kararlı olduklarını açıklamaları oldu. Aslında bu konuda Facebook’un Horizon Worlds adlı, davete bağlı kapalı bir sistemle denediği VR teşebbüsü 2019’dan bu yana geliştirilmekte. Microsoft Windows ve Oculus ortaklığı üzerinden yürüyen proje zaten, yeni adıyla Meta’nın, Metaverse başlığına olan ilgisinin yeni bir heves olmadığını kanıtlar durumda. Bu pazarda Microsoft Mesh’in de sanal gerçeklik ortamlarında bulunmayı sağlayan bir taze bir yazılım olarak boy gösterdiğini belirtmeden de geçmemek gerekir.

Top Metaverse Oyun Projeleri Nelerdir?

Görüldüğü üzere metaverse en azından şu aşamada uygulamalar ve hatta oyunlar olarak ortaya çıkıyor ki cezbedici, size vakit ayırmak istetecek bir albenisi olsun. Her geçen gün listesine bir yenisi eklenen sanal gerçeklik oyunları, senaryosu ve görüntü kalitesiyle gamerlar için nefes kesici olmaktadır. Bu gerçekten hareketle halihazırda söz konusu olan bazı metaverse oyunları hakkında sizler için incelemelerde bulunduk.

SCP:Roleplay

Roblox altyapısını kullanan SCP: Roleplay bunlardan biri. Roblox PC platformunda 2006’dan beri diğer platformlara da ilerleyen yıllarda uyarlanmış bir “sandbox” aslında. Oyun yaratıcılarının kendi alt oyunlarını yaratmasını sağlayan programlama dili olan Lua ve asset’ler içeren Roblox, yüzlerce oyunun yapılabilmesine öncülük etti. SCP: Roleplay de, Class – D, Bilim İnsanı veya Güvenlik Görevlisi başta olmak üzere farklı rollere bürünerek oyun evrenindeki anomalilere karşı koyan Foundation’da ilerlemek mümkün.

Tank Warfare

Yine Roblox sisteminde hazırlanmış bir başka yapım olan Tank Warfare, Roblox tarafından düzenlenen Bloxy ödüllerinin bu sene yapılanında 3 ödüle layık görülmüş, 8’e 8 tanklarınızla kapıştığınız bir başka metaverse oyunu. Oynadıkça ve kazandıkça rütbenizi artırıp yeni yetenekler, yeni araçlar ve tanklara sahip olabiliyorsunuz.

Polybattle

İmkanlar yaratıcıların becerisiyle doğru oranlı olunca Roblox'tan bir FPS de çıkıyor. Polybattle kontrol noktalarını hakimiyeti altında tutmaya çalışan 2 takımın çarpışmasını konu alan oyun FPS tutkunları için oldukça merak uyandırıcı. Bunun için 25 araç, 20 silah ile 7 sınıfı düşük poligonlu FPS meraklılarının beğenisine sunuluyor. 1 senede 120 milyon ziyaret ve an itibariyle akti üç bini aşkın oyuncu rakamlarına ulaşan bu Roblox tabanlı oyunu seveceğinizi düşünüyoruz.

Manhunt

Manhunt (Hide & Seek) de tasarımcılarının Roblox sayesinde ortaya çıkarmış olduğu bir kovalamaca oyunu. Avcıdan kaçıp, saklanarak, yakalanmayıp hayatta kalmak üzerine kurulu bu sürükleyici oyunda bedava bir item için oyunun Roblox grubuna üye olmanız yeterli. Adrenalin dolu bu oyunda insan avlayan avcı ve hayatta kalmaya çalışan oyuncular ambiyansında keyifle oyun oynamak mümkün.

Miner's Haven

Tam 6 yıldır geliştirilen ve sürekli güncellenen Miner’s Haven da Roblox üzerindeki en büyük sandbox oyunlarından biri olma titrini taşıyor. Kabaca bir inşa oyunu olan Miner’s Haven binden fazla malzeme arasından istediklerinizi seçerek arkadaşlarınızla muazzam üsler kurup global puan listelerinde yarışmanıza olanak tanıyor.

Pinewood Computer Core

12. yılını deviren Pinewood Computer Core ise enteresan bir Roblox ürünü. PBST veya TMS adlı iki tarafın bir süper bilgisayar reaktör çekirdeğinin erimesini engellemek veya sabote etmek mücadelesi şeklinde geçen Pinewood Computer Core’da tesisin her köşesini keşfedip, trenlerine binmek, felaketlerden sağ çıkmak, gördüğünüz bütün tuşlara basmak, gizemlerini ortaya çıkarmak gibi eğlencenin kreması aksiyonlara gark oluyorsunuz.

Mafia Tycoon

Roblox ortamı gerçekten meraklılarının hayal gücüyle ancak sınırlı bir yaratıcılık alanı sunuyor ve Mafia Tycoon da bu serbestinin örneklerinden birini teşkil ediyor. Oyun içi satın alımlarla destekleyebileceğiniz yapımcının oyununda sıfırdan bir mafya ekibi kurarak oyunun evreninde neyse ki sanal terör estirebiliyorsunuz.

Elimination Tower

Elimination Tower’da ise yine bir Wipeout veya Fall Guys-vâri bir yarış sözkonusu. Roblox temelli oyunda 40 diğer oyuncuyla yarışarak kulede sona kalan yarışmacı olmaya çalışıyorsunuz. Bir dizi engeli atlatarak eğlenceli ve özgün bir deneyim sunan Elimination Tower görece yeni bir yapım olsa da çok fazla ilgi çeken bir oyun.

Human Similator

Roblox evreninde kendi mini metaverse’ünü yaratmış olan Human Simulator da adı üzerinde, avatarınızla farklı aktiviteler gerçekleştirerek elmas kazanıp ilerleyerek yeni deneyimlerin kilidini açtığınız bir başka ilgi çeken yapım. Basit gözükse de bilhassa kontrolleriyle yetenek isteyen bir eğlence sunuyor.

Cube Defense

Tower defense oyunlarını seviyorsanız sıradaki Roblox deneyiminden çok memnun kalmanız kuvvetle muhtemel. Bloons TD ve türün diğer önde gelen örneklerinden aldığı ögeleri kendine özgü dinamiklerle harmanlayan Cube Defense’te maçlar yapacak, deneyim puanları kazanıp yeni savunma kuleleri açacaksınız. Maçlardan elde ettiğiniz oyun içi altın ile de bu kuleleri koleksiyonunuza katıp elinizi güçlendirebileceksiniz.

Simple Resort

Ski eğlencesi isterim ama Roblox’tan da çıkmam diyorsanız sizin zevkinize de hitap eden bir alt yapım Simple Resort. Kayak yapmak, tepelerden aşağı virajları ala ala ilerlemek, snowboard ile farklı hareketler yapmak, teleferik gezintisi, evler, helikopterler, hepsi Simple Resort’un kendine ait evreninde Roblox özgünlüğüyle deneyimleyebileceğiniz şeyler.

Ultimate Drivi

Her şey olur da Roblox’ta 400 çeşit aracı sürebileceğiniz bir simülatör olmaz mı? Ultimate Driving bu bağlamda gerçekten son derece tatminkâr bir yanıt oluyor. Arkadaşlarınızla keşfedip yarışabileceğiniz geniş bir açık dünyada, ama gezerek ama itfaiyecilik, polislik veya bildiğiniz kamyonculuk yaparak para kazanabileceğiniz bir deneyim sürüyor Ultimate Driving. 80'lerin atari salonlarında olduğu gibi metaverse evreninde şoförlük yapmak isteyenler için oldukça mutluluk verici bir oyun.

God's Island

Listemizin sonunda artık geliştirilmese de God’s Island gibi bir tanrı simülatörü var. Felaketler salıp diğer oyuncuları ekarte ederken aynı kaderi sizin de paylaşabileceğinizin de altını çizmek isteriz. Piyasaya çıktığı bir sene içerisinde hatırı sayılır bir ziyaret ve oyuncu sayısına ulaşan God’s Island herhalde bu seçkiyi  sonlandırabileceğimiz en uygun seçenek olsa gerek. Kendi simülasyonunun içinde Tanrı olmak isteyenler için güzel bir deneyim olarak popülerliğini uzun süre koruyacağa benziyor.

Metaverse Coinler Hangileridir?

Tıpkı sanal evren oyunlarında olduğu gibi metaverse coinlerinde de ciddi bir hareketlenme gündemde. Tüm dünyanın merakla beklediği yeni Facebook (META) sonrasında, yatırımcılar Metaverse coinler hakkında da araştırma yapmaya başladı. Uzmanlarının ciddi sıçrayış beklediği bu coinlerin projeleri ve altyapıları hakkında farklı spekülasyonlar gündemden hiç düşmüyor. Bugün en çok bilinen yeni sanal dünya coinleri arasında, Altura (ALU), vEmpire DDAO (VEMP), EPIK Prime ( EPIK), PolkaWar (PWAR), StarLink ( STARL), Radio Caca (RACA), The Sandbox (SAND), RedFOX Labs (RFOX), Yield Guild Games (YGG),  Decentraland( MANA), StarLink (STARK), UFO Gaming (UFO), Revomon ( REVO),  Boson Protocol (BOSON), Aavegotchi (GHST), WEMIX (WEMIX),  OVR (OVR), Wilder World (WILD), Decentral Games (DG) ve Somnium Space Cubes (CUBE) bulunmaktadır. Bir çoğu oyun şirketlerinin projesini üstlendiği toketler olan bu kriptolar, farklı amaçlar ve farklı beklentiler için üretilmiş olsalar da piyasaya sürüldükleri andan itibaren hak ettikleri ilgiyi görmüşlerdir. İlerleyen dönemlerde bu kriptolar ve üretimleri hakkında çok daha ayrıntılı bilgiler paylaşacak olsak da şimdilik bu coinler arasında en çok işlem görenleri sizler için araştırdık ve yazdık.

MANA

Altcoinlerin atası Ethereum blockchain'in desteklediği sanal gerçeklik platformu olan Decentraland'ın çıkardığı MANA içerik ve uygulamalarının coini olarak biliniyor. Sanal gerçekliğin bilinen ilk kripto parası olan MANA 2020 yılında piyasaya sürülse de projesinin geçmişi 2017 yılına kadar uzanıyor. Decantraland ağında bulunan en önemli para olan MANA ağı paylaştığı LAND'ın çok daha ötesinde. Metaverse ağında sanal arsaların MANA ile satın alınabileceği haberi piyasalarda çok daha fazla yatırımcı bulan MANA bu haberlerle örtüşen anlaşmalara konu oldukça işlem hacmini ve piyasadaki dolaşım miktarını sürekli olarak arttırmaya devam etti.

SAND

Bir diğer sanal gerçeklik parası olarak bilinen SAND son bir yılın en çok işlem gören coinlerinden yalnızca biri. Tüm istatistiklerin içinde bir şekilde var olan SAND, kısa süreli al sat işlemi ile kar elde eden yatırımcıların da uzun vadeli olarak kripto tutan yatırımcıların da ilgisini çekmektedir. SAND'ın en büyük avantajı ve tercih edilmesindeki büyük etken, oyun oynarken dahi kazanılabiliyor olmasıdır.

YGG

Altcoinler arasında gelecek vadeden bir diğer kripto ise YGG, Yield Guild Games platformunun kripto parası olarak piyasaya sürüldüğü andan itibaren, metaverse evreninin para birimi olacağı konusunda dedikoduların odağından çıkamamıştır. Tüm kripto para birimlerinde olduğu gibi YGG'de spekülatif haberlerin konusu olmaktadır. Yatırımcıların herhangi bir şekilde zarar etmemesi için farklı kişilerden duydukları asılsız iddialarının yatırım tavsiyesi olamayacağının bilincine varmaları gerekmektedir. Aldıkları proje yatırımları ve yeni sözleşmeler ile işlem hacimlerinde artış olan kriptolar, değer artışlarını da buna borçludur.

UFO

Dünya devi kripto para borsalarında listelenen UFO, UFO Gaming platformunun kripto para birimidir. Yine metaverse coinleri arasında en çok bilinenlerden biri olmasını, oyun şirketi tokeni olmasına borçludur. Gelecekte sanal gerçekliğin dolaşımdaki para birimlerinden biri olması beklenen -ya da umulan desek daha doğru olacak- UFO, oyun tutkunlarının şimdiden ciddi alım yaptığı kriptoların arasına girmeyi başarmıştır.

STARK

Mining yapılabilen metaverse coinleri arasında olması sebebi ile işlem hacmini neredeyse buna borçlu olan STARK, metaverse coinleri arasındaki en güçlü isim diyebiliriz. STARK madenciliği tam olarak bir mining işlemi değildir. Bir diğer kripto üretimi yöntemi olan stake ile arttırılan STARK, üretiminin kolaylığı ve vadettiği gelecek ile hem teknoloji tutkunlarının hem de kripto aşıklarının ortak bir noktada buluştuğu para birimidir. Alfanümerik numara özelliklerine sahip STARK sınırsız karakter gönderme ve diğer sahip olduğu algoritmalar ile popülerliğini her geçen gün katlayarak başarı merdivenlerini tırmanmaktadır. Alfanümerik, sanal ortamda verilerimizi şifreli şekilde saklandığını anlatan bir yöntem olarak tanımlanabilir.  Kripto para borsalarında yeni olan yatırımcılar dahi artık STARK coinin adını duymakta ve yatırım sepetlerine eklemeyi düşünmektedir.

GHST

Merkeziyetsiz para projesi ve metaverse projesinin tek bir oyuna entegre olmuş hali olan GHST AAvegotchi projesinin geleceği parlak görülen tokenidir. AAvegotchi ile stake ödülleri kazanmak için kullanılabilen avatarlara sahip GHST, stake edilen bir varlık olma avantajına da sahiptir. Kasım 2020 yılından bu yana adını duyuran GHST token, 2021 yılının ilk günlerinde piyasaya sürüldü ve o günden bu yana işlem hacmini her geçen gün arttırarak büyümeye devam etti. NFT ve DeFi projelerini bir araya getiren güç olması özelliğine de sahip olan GHST, giyilebilir NFT'ler için gereklidir.

DG

İşte sıra geldi Decentral Games'in herkesi kendine hayran bırakan oyununa ve dünyanın en büyük kripto para borsalarında listelenen coini DG'den bahsetmeye! Merkezi olmayan otonom organizasyon parçası olarak DG hem tüketiciler için hem de iş pazarları için 3D metaverse oyunları geliştiriyor. Bahse dayalı oyunları, kazan-kazanoyunları ve tabii ki 3D sanal gerçeklik oyunları ile her yaştan ve dünyanın her yerinden fanlarının bulunduğu DEecentral Games kriptosu olan DG ile listelerin üst sırasına yerleşmiştir.

CUBE

2021 sonu itibari ile Gemini kripto para borsasında dahi listelenen, en büyük metaverse proje kriptolarından sonuncusu olan CUBE, İngiltere merkezli olarak biliniyor. Birleşik Krallık merkezli Somnium Space platformuna ait olan CUBE, blok zincir tabanlı bir ekonomiye sahip bir sanal evren inşa etti. Metaverse evreninde ticari ilişkiler için kullanılacağı düşünen CUBE, daha şimdiden metaverse evreninde olmak isteyenlerin satın alarak stokladığı bir para birimi.

Metaverse Coinleri Hangi Borsalardan Alabilirim?

Metaverse coinler bir çok borsada listelenmektedir. Genellikle metaverse coinlere Türk kripto para borsalarında yer verilmemektedir. Metaverse coinleri bulabileceğiniz borsalardan bazıları;

1. Gate.io
2. Mexc.io
3. Binance
4. Pancakeswap

Bu borsalardan birinde hesap açarak sizde takip etmek istediğiniz metaverse coinlerden istediğinizi listenize ekleyebilir ve satın alarak cüzdanınızda tutabilirsiniz.