Otomatik Vites VS Düz Vites

Ulaşım insanoğlu için her zaman var olmuş ve ulaşımın kolay bir şekilde sağlanabilmesi için de her defasında yaşanan teknolojik gelişmelerden payını almıştır. İnsan uygarlıklarını incelediğimizde sürekli karşımıza çıkan tekerleğin icadı da bu bağlamda açıklayıcı olmaktadır. Orta çağa kadar at arabaları veya o zamanın ulaşım aracı olan atlarla seyahat eden insanlar özellikle uzun soluklu seyahatlerde problem yaşamaya başlamışlardır.

19. yüzyılın sonlarına doğru ise devrim niteliğinde bir buluş gerçekleşti. Tarihte ilk araba 1886 yılında Benz Patent Motorwagen model içten yanmalı motora sahip ilk araçtır. Karl Benz’in mucitliğini yaptığı otomobilin tarihi ise bu tarihten itibaren durmaksızın ilerleyecek ve günümüzde sayısız otomobil markası bu büyük pazarda söz sahibi olmak için amansız bir rekabete girişeceklerdir.

Ülkemizde uzun yıllardır tartışılan bir konu var ve ara ara gündeme düşen bu konu otomatik vites mi daha iyi yoksa düz vites mi? Evet bugün sizlere bu konu ile ilgili biraz ayrıntılı bilgilendirme yazısı hazırlamaya karar verdik. Bu ikonlaşmış sorunun cevabı kişiden kişiye göre değişse de bazı gerçeklerin de kabul edilmesi gerekmektedir. Önce vites nedir ne işe yarar ona bir bakalım. Şanzıman ya da vites kutusu olarak adlandırılan araçlarımızın tam orta bölümünde bulunan bu aparat baskı balata üzerinden almış olduğu motor hareketini istenilen tork ayarı ile diferansiyele aktarma işi görür. Şanzıman dediğimiz şey ise aslına bakarsanız boite de changement de vitesse söyleminin halkımızca yuvarlanmış halidir. Anlamı ise vites kutusu demektir.

Size hazırlamış olduğumuz bugünkü yazımızda düz vites araçlarla otomatik vites araçların aralarındaki farkları irdelemeye çalışacağız. Dünya genelinde otomatik vites araçlara olan talebin her geçen gün artması sonucunda sıkça karşılaştığımız bazı sorularla başlayıp her iki türün avantaj ve dezavantajlarına bakacağız.

Düz vites araç otomatiğe çevrilir mi? ve ya otomatik vites araç düz vitese çevrilir mi? gibi sorularla çok karşılaştık. Evet bu değişimleri yapabilmek mümkün ama oldukça da maliyetli olduğunu bilmenizi isteriz. Şanzımandan başlayıp vites koluna kadar değişmesi gereken birçok parça bulunuyor.

Bir diğer sık karşılaştığımız soru da otomatik vites ehliyeti olan düz vites araç kullanabilir mi? sorusu olmaktadır. Otomatik vites ehliyeti olan sürücüler düz vites araçları kullanamamaktadır. Eğer kullanmak istiyorlarsa yeni bir eğitime girmeli ve manuel vites araç kullanabilir ehliyetine sahip olması gerekmektedir.

Birçok paradiye ve karikatüre konu olan otomatik vites düz vites yarışında her ik tarafın da artıları ve eksileri bulunuyor. Bazen düz vites aracı olan otomatik kullanabilir mi? sorusu ile de karşılaştığımız oluyor. Pek tabi ki alışkanlıkların değişmesi kolay olmamaktadır ama uzun yıllar düz vites araç kullanan kişilerin büyük çoğunluğu şimdi otomatik vites araç kullanmaktadırlar ve eminiz ki birçoğu hallerinden son derece memnunlardır.

Otomatik Vites Araçların Avantajları

Vitesin, şanzımanın vites kutusunun ne olduğunu aşağı yukarı anladık. Peki otomatik vites araçlar nasıl çalışmaktadır? Manuel vites araçlar ile otomatik vites araçların temel teknik farklılığından bahsedersek daha uygun olacağını düşünüyoruz. Manuel araç sürerken, aracın belirli bir devire ulaştığı zaman tekerlekleri alabileceği hızı motorla arasındaki dişlilerin yer değişmesini sağlayan mekanizmanın kullanılması sürücülere ait iken otomatik vites araçlarda bu aracın kendisi tarafından gerçekleştirilir.

Bu temel farklılıktan bahsettikten sonra yazımızın bu bölümünde sizlere otomatik vites araçların avantajlarından bahsetmek istiyoruz. Pek tabi ki bazı dezavantajlar da var onlara da daha sonra değinmeye çalışacağız ve siz de bu yazının sonunda düz vites mi, otomatik vites mi? sorusunun cevabına ulaşabileceksiniz.

Rahat Kullanım

Diğer konulara tabi ki daha ayrıntılı ve teknik olarak değineceğiz ama otomatik vites araçların herhalde en büyük avantajı sunmuş olduğu rahatlıktır. Belki manuel araç kullanmamış olanlarınız vardır diye biraz ayrıntılı açıklama yapmak istiyoruz. Manuel araçlarla özellikle şehir içi ulaşım günümüz şartlarında maalesef tam bir eziyete dönmüş durumda. Manuel araç kullanırken araç ile bağınız hiç kopmuyor. otomatik vites araç kullanımlarında ise gaza basıyorsunuz araba gidiyor frene basıyorsunuz araç duruyor. Bu iki eylem temeline oturmuş olan sistem sayesinde debriyaj pedalı ile hiçbir ilginiz olmaması gerçekten büyük keyif.

Otomatik Vites araçların en büyük avantajlarından birisi de hiç şüphesiz acemi ya da sürüş geçmişi çok olmayan bireylerin şehir içi başta olmak üzere otomatik araçları tercih etmeleri kesinlikle bir tesadüf değil. Özellikle durma kalkma ve yokuş yukarı aracı hareket ettirme konusunda bazen özgüveni kaybedici ya da kazaya sebebiyet verecek durumlarla karşılaşılmaktadır. Otomatik vitesli arabalar bu noktada sürücülere büyük kolaylık ve rahatlık sağlamaktadır.

Tek Ayak Kullanımı

Manuel arabaların aksine otomatik vites araçların kullanımı için tek ayak yeterli olmaktadır. Bu da haliyle uzun yolculukların daha rahat ve kolay gerçekleşmesinde yardımcı olur. Sadece uzun yolda da değil, şehir içi ulaşımda da tek ayak kullanımı daha seri bir kullanım imkanı sunar.

Yol Hakimiyeti

Manuel araç kullanırken elleriniz ve ayaklarınız sürekli koordine bir şekilde hareket etmek zorundadır. Ama otomatik vites araçlarda böyle bir zorunluluk yok. Tek bir parmak ile bile gaza dokunmadan bir müddet yolculuk edebilirsiniz. Artık ellerinizle ayaklarınız koordine etme mecburiyeti olmadığından yol hakimiyetiniz artar. Yola ve akan trafiğe daha çok konsantre olma şansınız artar ve dolayısıyla tam bir yol hakimiyeti sağlarsınız.

2. El satış kolaylığı

Otomatik vites araçların avantajları listemizde en son olarak 2. el araç alım satımlarında otomatik vites araçların daha kolay elden çıkarıldığını söyleyebiliriz. Yapılan araştırmalara göre otomatik vites araçların sıfırlarının pahalı olması sebebi ile bu teknik özellikte araç sahibi olmak isteyenlerin 2. el araçları satın almaya yöneldiğini göstermektedir.

Otomatik Vites Araçların Dezavantajları

Yıllardır süregelen bir tartışma olan otomatik araç mı daha iyi manuel vites araçlar mı sorusunun cevabını aramaya devam ediyoruz. Az önce size belli başlı en çok bilinen otomatik vites araçların avantajlarını saydık. Aslına bakarsanız birkaç tane daha var ama aşağı yukarı hepsi otomatik vites araçların rahat kullanımından doğan avantajlar olduğundan çok da uzatmak istemedik. Tabi sadece avantajları sıralarsak bu bizi doğruya götürmez. Elbette ki otomatik vites araçların bazı dezavantajları da bulunmaktadır. yazımızın bu bölümünde otomatik vites araçların dezavantajlarını tıpkı az önce olduğu gibi madde madde aktarmaya çalışacağız.

Araç Hasarları Daha Maliyetli Olur

Otomatik Vites araçların dezavantajları da hatırı sayılır kadar var. Eğer konumuz düz vites aracı olan otomatik vites aracı kullanabilir mi? ya da otomatik vites araç kullanan düz vites sürebilir mi? olsaydı sizi aydınlatmamız çok daha basit olurdu ama maalesef o kadar basit değil durum. Teknik özelliklerinden dolayı otomatik vites araçlarda daha fazla hasar kaydı olduğunu artık net olarak biliyoruz. Otomatik vites araçlarda fren balataları çok daha sık kontrol ettirilmelidir çünkü bu araçların fren balataları manuel vites araçlara göre çok daha hızlı yıpranırlar. Yine otomatik vites araçlarda şanzıman problemleri daha sık karşımıza çıkmaktadır. Araç arızalarının sık çıkmasının yanında ayrıca otomatik araç parçalarının daha pahalı olduğunu da hatırlatmak isteriz.

Hız Performans Sorunu

Otomatik araçların kullanımı rahattır ve evet yol hakimiyeti de sağlar ama araca tam hakim olamazsınız. Bunun nedeni ise torklar arası geçişin tamamen araç tarafından yapılması ve bu sebepten ötürü istenilen devire ulaşmada yaşanan gecikmedir. Yani otomatik vites araçları istediğiniz gibi hızlandıramazsınız ve bu da trafikte bazen sizi zor duruma düşürebilir. Bu yüzden eğer düz vites araç sahibi birisi otomatik vites araç kullanabilir mi sorusunun biraz da beklenti ile ilgili olduğunu söyleyebiliriz. Bazı kişiler aracına tam hakimiyet kurmak ve istenilen performansı olabildiğince hızlı geri almak isteyebilirler.

Yüksek Fiyat

Otomatik vites araçların bir diğer dezavantajı ise sunmuş oldukları yüksek maliyetlerdir. Bu yüksek maliyetler ülkemizde ayrıca devlet tarafından vergi kapsamına alındığı için maliyet daha da artmaktadır. Yani otomatik vites araç sahibi olmak istiyorsanız manuel araçlardan daha yüksek bir tutarı gözden çıkarmanız gerekmektedir.

Yakıt Tüketimi

Otomatik vites araçların dezavantajları sıralamasında son sıraya yakıt tasarrufu bulunuyor. Bu aslında çok sık dile getirilen bir yanlış. Otomatik vites araçların yaygınlaşmaya başladığı ilk dönemlerde evet böyle bir gerçek vardı ama artık yenilenen sistemler sonrasında yakıt tüketimi konusunda 2 model arasında 3 aşağı 5 yukarı bir fark yok diyebiliriz.

Düz Vites Araçların Avantajları

Aslına bakarsanız otomatik vites araç kullanımının başladığı tarih 1941 yılına kadar dayanmaktadır. Ama liberal ekonominin daha çok kitlelerce benimsenmesinin yanı sıra küresel sermaye içindeki rekabet artık öyle boyutlara geldi ki en başta otomotiv sektörü olmak üzere hemen hemen bütün sektörlerde ar-ge çalışmaları hız kazanana kadar gündelik hayatlarımızda düz vitesli araçlar tercih ediliyordu. Şunu kabul etmeliyiz ki artık otomatik vitesli araçların sayısı her geçen gün düz vitesli araçların sayısı geride bırakacak ve bir gün tamamen yerini alacak. Ülkemizde ise otomatik vites araç kullanımı 2000’li yıllardan sonra artış göstermeye başlamıştır. Ama tabi ki düz vitesli araçların da kendine ait bir havası var muhakkak. Evet bir geçiş olacak ama düz vitesli araçlar daha uzun bir müddet hayatlarımızda olacaklar. Peki düz vites araçların avantajları nelerdir?

Sürüş Keyfi

Düz vites araç kullanmayı bilen, daha doğrusu araba kullanmayı manuel vites araç kullanarak öğrenen her birey aslında başlıktan neyi ifade etmek istediğimizi anlayacaktır. Düz vites araç kullanırken arabanın sürekli hakimisinizdir çünkü ya eliniz ya da ayağınızla bir şeyleri manuel bir şekilde ayarlayıp hesaplamanız gerekir. Bu da arabanızı iyi tanımanızı ve ona gerçekten hakim bir şoför olmanıza yardımcı olur. Bu kadar hakim olduğunuz aracı sürerken çok daha keyif alacağınız anlar olacağını söyleyebiliriz.

Özellikle İstanbul gibi metropollerde uzun süreler ikamet edenler muhakkak minibüs deneyimi yaşamışlardır. Bazen kuru kafa bazen de bilardo topu şeklinde olan vites toplarını ve minibüs şoförlerinin bu vites çubuğu ile olan sıkı fıkı ilişkisine şahit olmuşsunuzdur. Bunun nedeni aslında minibüslerin oldukça sık bir şekilde dur kalk yapması ve araç devrinin sürekli bir şekilde değiştirmesidir. Bu örneği verme nedenimiz biraz daha eğlenceli olması ama gerçek şu ki düz vites araç kullanan sürücüler araçlarını çok daha seri bir şekilde hareket ettirirler. Düz vites araç kullanırken eğer düşük viteste iseniz aracınız bir müddet sonra vitesi yükseltmeniz için size gerek sesli gerekse de kinetik uyarılar yollar ve siz de vitesi arttırarak bu çağrıya cevap verirsiniz. Bu yüzden düz vites araç kullanan sürücülerin elleri sürekli vites topunda durur. Kısacası düz vites araç kullanmanın verdiği bir sürüş keyfi bulunmaktadır. Otomatik vites araçlarla uzun yol yapmak daha riskli iken düz vites araçlarda bu durum tamamen sürücü lehinedir. Aracı sürerken keyif alan düz vites araç sürücüsünün dikkati de kolay kolay dağılmaz.

Performans

Otomatik vites araçlarda tork geçişleri tamamen aracın kendisi tarafından yapılır ve siz bu sürece dahil olamazsınız. Yani istediğiniz kadar gaza kökleyin aracın alacağı maksimum devir hızı aslında zaten bellidir. Düz vites araçlarda ise durum tam tersidir. Vitesi değiştirdiğiniz andan itibaren aracınız hız almaya hazırdır ve sizin gaz pedalına basmanız ile birlikte hemen reaksiyona girer. Bu da haliyle aklınızdaki manevrayı daha hızlı ve istenilen düzeyde yapmanıza olanak tanır.

Ucuz Parça ve Daha Az Hasar

Düz vitesli araçların otomatik vitesli araçlara göre düşük maliyetli olması gerçek bir avantaj. Üstelik düz vitesli araçların dayanıklılığı otomatik vitesli araçlara nazaran çok daha uzun ömürlü. Tabi bütün bunların başında şunu da eklemeliyiz ki düz vitesli araçların arızalanma olasılıkları otomatik vitesli araçlardan çok daha ihtimal dahilinde.

Yakıt Tasarrufu

Son yıllarda otomatik vites araç teknolojisinde yaşanan ilerlemeler sonunda artık bu araçların düz vitesli araçlardan daha çok yaktığı görüşü değişmeye başlamıştır. Ama hala piyasada mevcut trafik yapısı ve araçlarına baktığımızda ciddi bir oran düz vitesli araçların otomatik vitesli araçlardan az yaktığını söyleyebiliriz. Bunun da sebebi ise aslında aracın devirli kullanılmasından kaynaklanmaktadır.

Düz Vites Araçların Dezavantajları

Normalde düz vites araç kullanmanın ayrı bir sürüş keyif var evet bu doğru ama otomatik vites araç kullanmanın rahatlığı açıkçası bu keyfe göre daha ağır basmaktadır. Yani aslında düz vites araçların yavaş yavaş popülaritesini yitirmeye başladığı zamanları geride bırakıyoruz. Peki düz vites araçların dezavantajları nelerdir biraz da bu konuya değinip yazımızın son bölümüne geçebiliriz.

Düz Vites Araç Kullanmanın Zorluğu

Evet birkaç kez dile getirdiğimiz gibi düz vites araç kullanmak insanı hem zihnen hem de fiziksel olarak yormaktadır. Çünkü sürekli bir koordinasyon ve takip gerekmektedir. Düz vites aracı hareket ettirirken debriyaj pedalından ayağınızı çekerken gaz pedalına aynı oranda basmanız ve bir denge sağlamanız gerekmektedir. Düz yolda bunu başarmak kolay olsa da kullandığınız yolun açısı ve türü bazen bu koordinasyonu sağlamamızı zorlaştırmaktadır. Bu da özellikle sıkışık trafikte bizlerin zor durumda kalmasına sebep olabileceği için kimi insanlarda bir fobiye bile dönüşmüş olduğunu söyleyebiliriz.

2. Elde Düşük Fiyat

Yazımızın başında da belirttiğimiz üzere otomatik vites arabaların pahalı olması sebebi ile 2. el araç alımlarında daha çok bu araçlar tercih edilmektedir. Hem bu sebepten dolayı hem de otomatik vites araçların artan popülaritesi sonucunda 2.elde daha düşük fiyat karşılığında satış gerçekleşir.

Düz Vites ve Otomatik Vites Araçların Satış Avantajları

Dünya üzerinde ortalama olarak gelir dağılımına baktığımız zaman düşük gelirli insanların sayısının her geçen gün oransal anlamda arttığını maalesef biliyoruz. Bu da düz vites araçların piyasasının her zaman olacağı anlamına gelmektedir. Bunda da elbette en büyük sebep, düz vites araçların otomatik vites araçlara göre daha ucuz olması. En azından ciddi sayılacak bir süre bu böyle olacak. Otomatik vites araç neden pahalı diye soracak olursanız aslında bu fark tamamen kullanılan şanzıman parçalarının maliyet farkı ve sunulan ileri teknolojiden kaynaklıdır. Öte yandan otomatik vites araç piyasasının pastanın ciddi bir kısmına hükmetmeye başladığını da söylemeliyiz. Tabi bu araçların maliyetleri de sundukları ile aynı oranda yüksek olunca alım gücü yeterli olmayan adaylar tercihlerini 2. el araçlarda otomatik vites araçlardan yana kullanmaktadırlar.